Ciąża szyjkowa zdarza się szczególnie często u kobiet po 35 roku życia, kiedy wspomniane w poprzednim rozdziale czynniki znacznie częściej występują razem.
W większości przypadków ciąża szyjkowa uzewnętrznia się poprzez nie- bolesne krwawienia maciczne, często niewielkie na początku, rozpoczynające się w przybliżeniu w 8?14 dniu ciąży.
Krwawienie w tym okresie jest spowodowane bogatym unaczynieniem tętniczo-żylnym, brakiem właściwości hemostatycznych szyjki oraz przekroczeniem jej rozciągliwości.
Krwawienie rozpoczynające się w przebiegu ciąży szyjkowej, choć niewielkie i wprowadzające w błąd na początku, nie zatrzymuje się, a niekiedy nasila się gwałtownie. Jeśli nie następuje natychmiastowa interwencja, rozwija się wstrząs, z załamaniem się ciśnienia tętniczego krwi i pojawieniem się nitkowatego tętna.
Opisano również przypadki wyjątkowe: Tarnier (1887) i Pisarski (1960) ogłosili przypadki ciąży szyjkowej z żywymi noworodkami Chore skarżą się na nieokreślone pobolewania w podbrzuszu, promieniujące do okolicy krzyżowo-lędźwiowej, nierzadko połączone z bolesnym i częstym oddawaniem moczu.
W czasie badania pochwowego stwierdza się istnienie małego guza, o twardej spoistości, którym jest macica. Szyjka z ciążą szyjkową ma wygląd beczułki lub korka od szampana (Dubois, 1950 oraz Flangan i wsp., 1954).
Paalman i wsp. porównują macicę do zegara piaskowego (sablier), w którym szyjka stanowi biegun dolny.
Szyjka jest powiększona w swej objętości i rozciągnięta, o zatartym i zwykle nieco rozwartym ujściu szyjkowym.
Rozpulchnienie szyjki na początku ciąży szyjkowej jest bardziej zaznaczone aniżeli w ciąży prawidłowej, szyjka jest większa objętościowo, o wyglądzie granatowym, z żyłami rozszerzonymi ? szczególnie po bokach, a przede wszystkim na tej ścianie, w której zagnieździło się jajo. Kształt szyjki, owalny na początku ciąży, staje się później kulisty dzięki rozrostowi płaszczyzn poprzecznych.
W III miesiącu ciąży szyjka z kształtu kulistego przechodzi w baryłkowaty (bardziej rozszerzona w swej części środkowej, a o wymiarach mniejszych na obu końcach). Jej ściany ulegają znacznemu ścieńczeniu, wskutek nadmiernego rozciągnięcia oraz czynności cytolitycznej kosmków doczesnowych. Poprzez częściowo rozwarte ujścia szyjki w III miesiącu ciąży można widzieć dolny biegun jaja, a koniec palca przechodzi poprzez ujście z łatwością, docierając do płodu, który zagradza dalsze przejście. W ciążach szyjkowych mniejszych palec przechodzi w głąb kanału szyjki, a na jednej z jej ścian można wybadać przytwierdzone jajo.
Trzon macicy w czasie badania pochwowego wydaje się być wielkości prawidłowej, o konsystencji bardziej rozpulchnionej, lecz mniej niż w ciąży prawidłowej.
Kanał w usuniętej szyjce jest znacznie powiększony (7?8 cm), podczas gdy histerometria (bez szyjki) wykazuje prawidłową długość trzonu. Badanie długości szyjki można wykonać hegarem nieco większym (ujście wewnętrzne szyjki nie przepuszcza hegara powyżej nr 6). Badanie długości macicy wykonuje się za pomocą histerometru, odejmując od długości całkowitej długość szyjki.
Po opróżnieniu kanału szyjki stwierdza się, że jama macicy jest pusta, o wielkości prawidłowej. Materiał pobrany zarówno z szyjki, jak ewentualnie z trzonu, bada się osobno.
W ostatnich 2 trymestrach ciążę szyjkową spotyka się wyjątkowo rzadko (opisano 4 przypadki ciąży donoszonej, z których 2 z płodami żywymi); rozpoznanie ustala się w czasie operacji, biorąc pod uwagę zagnieżdżenie łożyska w obrębie szyjki i niezmienione endometrium. Szyjka jest wygładzona, tworzy kopułę przechodzącą na odcinek dolny macicy, ujście zewnętrzne szyjki o kształcie okrągłym jest częściowo otwarte; pochwa jest przez ciążową szyjkę rozciągnięta w jej górnym odcinku; obserwuje się także całkowity zanik sklepień pochwy.
Krwawienia występują samoistnie lub przy najmniejszym dotknięciu pochwy; równocześnie z rozpoczęciem porodu krwawienie nasila się, imitując krwawienie w przypadku łożyska przodującego.
W skąpym piśmiennictwie brak danych co do charakteru macicy w ciąży szyjkowej donoszonej.