Wzmianki dotyczące niektórych czynności szyjki znajdujemy już w sta­rożytności.

Hipokrates twierdził, że niektóre kobiety mają obfitą wydzielinę poch­wową, podczas gdy u innych pochwa jest sucha. Śluz szyjkowy pochodzi z komórek błony śluzowej szyjki macicy. Zawiera on złuszczone komórki nabłonkowe, a ponadto wydzielinę pochodzącą z wyższych odcinków na­rządu rodnego żeńskiego (płyn pęcherzyków jajnikowych, płyn wydzielniczy jajowodów i macicy).

Płynność śluzu szyjkowego jest uważana za pewny wskaźnik najwyż­szej czynności estrogenów. Najwyższe upłynnienie stwierdza się w mo­mencie owulacji. Po jajeczkowaniu płynność zmniejsza się szybciej, niż wzrasta przed okresem owulacji. Lepkość obniża się, gdy wartości płyn­ności wzrastają, a rośnie ? kiedy płynność zmniejsza się. Lepkość więc zachowuje się odwrotnie niż płynność. Lepkość może być oznaczona za pomocą wiskozymetru włośniczkowego Scott-Blaira, Bellera i Voglera. Autorzy sądzą, że za pomocą ich metody badania lepkości można dokład­nie określić dzień owulacji.

Właściwości chemiczne i fizyczne śluzu szyjkowego ulegają zmianom cyklicznym pod wpływem hormonów jajnika (chwila optymalna dla prze­mieszczenia się plemników w okresie owulacyjnym, kiedy wydzielina szyjkowa jest bardziej obfita, przeźroczysta). W tym okresie czynność antyaglutynacyjna śluzu szyjkowego osiąga punkt szczytowy, a stężenie pozostałości wysuszonej jest najmniejsze (5?7%) .

Bergmann nazywa okres, w którym sucha pozostałość wynosi 5%, fazą wodną, trwającą około 3 dni, okres w którym wędrówka plemników jest optymalna.