Po zabarwieniu rozmazów barwnikami podstawowymi (tionina, krezyl fioletowy) lub oranżem akrydyny są one poddawane działaniu czynnika różnicującego (bufor fosforowy pH 6), który dysocjuje kompleks barwnik- -jądro (w czasie proporcjonalnym do ilości kwasu nukleinowego). Wsku­tek tego komórki nienowotworowe odbarwiają się mniej lub bardziej, za­leżnie od ilości zawartych w nich kwasów nukleinowych, podczas gdy komórki nowotworowe pozostają zabarwione. Dalsze obserwacje tej me­tody nie doprowadziły do wyników dostatecznie selekcyjnych, aby mogła ona wejść do użycia praktycznego.

Proponowano także inne metody selekcji rozmazów pochwowych, jak np. metoda Mellorsa i Silvera (1951), którzy różnicują rozmazy prawidło­we od podejrzanych na zasadzie techniki fluorometrycznej. Tolles i wsp. (1961) otrzymali podobne wyniki za pomocą pomiarów komórek. Zbioro­wisko komórek rozmazu charakteryzuje się wskaźnikiem wynikającym z pomiarów średnicy komórek i średnicy jądra oraz zagęszczenia jądro­wego. Metody te, jako trudne, nie weszły do praktyki laboratoryjnej. Bar­dziej ciekawe są metody, za pomocą których usiłuje się otrzymać bardziej masywne złuszczanie nabłonka szyjki, bez uszkodzenia go, w celu zwięk­szenia czułości badania cytologicznego. Idąc w tym kierunku, Chiricuta, N. Galatar i S. Galatar (1966), w oparciu o badania wykazujące czynność lityczną, którą wykazuje trypsyna w stosunku do spoidła (cementu) mię­dzykomórkowego, zaproponowali zastosowanie trypsyny na szyjkę ma­cicy, na 24 godziny przed pobraniem materiału do rozmazu. Wydzielinę pochwową pobiera się za pomocą specjalnej pipety, tak ze sklepienia pochwy, jak i z okolicy ujścia zewnętrznego szyjki macicy. W doniesieniu tymczasowym autorzy wykazują, że we wszystkich przypadkach otrzy­mano zwiększenie dwukrotne ilości komórek w rozmazie. Obok wzrostu liczbowego komórek złuszczonych stwierdza się często płaty komórek na­błonkowych, w których można było badać układ komórek, oraz złuszczone komórki warstw głębokich o dobrze zachowanej budowie. Metoda ta jest użyteczna szczególnie w przypadkach rozmazów uznanych za podejrzane, według zwykłych metod rozpoznawania, przez co w tych przypadkach zwiększa możliwość rozpoznania na bieżąco.