Złośliwość raka szyjki jest zależna od charakteru jego naciekania i faktu, że naciekanie to może być tak podstępne, że w czasie rozpoznawania nowotworu jest on już bardzo rozlany. Szerzenie się nowotworu dokonuje się przez podział, bądź drogą chłonną, bądź krwionośną. Za pomocą podziału komórki nowotworowe szerzą się do obszarów sąsiednich, zajmując przede wszystkim resztę szyjki macicy, sklepienia pochwy i przymacicza, mogą jednak objąć także pęcherz moczowy lub odbytnicę. Nierzadko zdarza się zajęcie moczowodów z ich uciskiem, z wtórnymi powikłaniami w postaci wstępującego zakażenia. Trzon macicy bywa zajęty rzadziej, nawet w przypadkach, gdy cała szyjka jest objęta rozrostem nowotworowym.
Pierwsze wiadomości o mechanizmie szerzenia się raka szyjki pochodzą z badań zmarłych nie leczonych lub z przypadków gdy promieniowanie nie zdołało zatrzymać postępu choroby, a zatem z badania późnych obrazów naciekania rakowego Ostatnio jednak wczesne obrazy choroby były badane na materiale otrzymanym po usunięciu macicy z równoczesnym usunięciem węzłów chłonnych lub po usunięciu mniej lub bardziej rozległym narządów miednicy.
Friedell i Parsons (1961) poczynili ciekawe spostrzeżenia dotyczące szerzenia się nacieku nowotworowego do sąsiedztwa szyjki; posługiwali się olbrzymimi, seryjnymi skrawkami histologicznymi, zatopionymi w celoidynie, co pozwoliło na dosyć dokładną ocenę stopnia szerzenia się nowotworu oraz obrazów nabłonka szyjkowego i pochwowego w pobliżu guza.
We wszystkich prawie przypadkach wykazali szerzenie się nowotworu do tkanek okołoszyjkowych, a szczególnie w kierunku pochwy oraz jamy macicy. Obserwowali małe wyspy komórek rakowych, aż do dystalnego odcinka pochwy, w tych jednak przypadkach chodziło prawdopodobnie o rozsiewanie drogami chłonnymi. Podobne wyspy przerzutowe obserwowano także aż do okolicy dna macicy, bądź w obrębie błony śluzowej macicy, bądź pod nietkniętą błoną śluzową, szerząc się do mięśniówki, a wyjątkowo przechodząc na powierzchnię surowiczą trzonu macicy. W 2 przypadkach na 9 były nacieczone ściany pęcherza moczowego, a w 1 przypadku ? odbytnica. Na ogół szerzenie się w płaszczyźnie przednio-tylnej jest bardziej zaznaczone niż w bocznej. W wielu przypadkach komórki nowotworowe stwierdzano w tkance łącznej pokrywającej mięśniówkę pęcherza lub odbytu. Powyższe tendencje wybiórczego naciekania nie były tak wyraźne, gdy nowotwór był w okresie bardziej zaawansowanym; obserwowano jednak naciekanie drogą okołonerkową lub około- naczyniową, używaną przez komórki nowotworowe, istniały wydłużone proliferacje, 3?4 cm wzdłuż nerwów, dochodzące do tkanki okołomoczo- wodowej lub przenikające do przegrody odbytniczo-pochwowej. Luźna tkanka okołopochwowa jest prawie tak często naciekana, jak przymaciczna. Tkanka przymaciczna wyjątkowo była zajęta nowotworem powyżej ujścia wewnętrznego kanału szyjki, przed szerzeniem się nowotworu drogą chłonną lub krwionośną. W tym okresie obserwuje się liczne nacieki limfocytarne, a także plazmocyty wokół dróg szerzenia się okołonerwowych. W obszarach martwicy pojawiają się wielojądrzaste neutrofile. Moczowody były zajęte w 2 na 12 przypadków. Według zdania autorów, nawet w przypadkach zaawansowanych i w obecności znacznego szerzenia się okołonerwowego, zajęcie węzłów chłonnych jest znacznie mniejsze, co nasuwa myśl o braku połączenia między przestrzenią okołonerwową i węzłami chłonnymi.