W zależności od stopnia rozrostu, rogowacenia, atypii i unaczynienia obrazy kolposkopowe są różne.
Leukoplakia (?L”) przedstawia się w postaci plamek koloru białoperłowego, zwykle na tle poprzednio istniejącej strefy przemian (Hinselmann).
W leukoplakii zwykłej powierzchnia jest gładka, nieco uniesiona, o wyraźnym obrysie, przy czym nie widać poprzez nią naczyń.
Próba z 3% kwasem octowym pozwala na uwidocznienie szczegółów; duże znaczenie ma próba Lahma-Schillera, za pomocą której można dobrze uwidocznić leukoplakię, ponieważ nie zabarwia jej, w przeciwieństwie do zabarwionych na brązowo tkanek dookoła.
Leukoplakia atypowa ma wygląd grudek śniegu, a gdy łączy się z innymi postaciami nabłonka atypowego (strefa podłoże), jak poletkowanie, podłoże leukoplakii, strefa jod-negatywna dobrze ograniczona, podejrzenie kierujemy w kierunku procesu złośliwego, w związku z czym konieczne jest badanie bioptyczne.
Wielkość leukoplakii waha się od postaci niewidocznych gołym okiem (stwierdzonych w kolposkopie) aż do dużych plam.
Kształt może być okrągły, jajowaty, wieloboczny itd.
Rogowacenie białe należy badać uważnie, ponieważ warstwa keratyno- wa, z której składa się, może być z łatwością usunięta za pomocą badania, dotknięcia łyżkami, energicznego wytarcia tamponami waty, stosunku płciowego, przy czym pozostaje baza leukoplakii, która może odnowić się w nowe rogowacenie białe. Nie ma ścisłego związku między leukoplakią i odnośnym nabłonkiem. I tak np. delikatna, zwykła leukoplakia, może powstać na nabłonku kategorii III, podczas gdy leukoplakia gruba, zbita może powstać na nabłonku względnie nieszkodliwym kategorii I (Ganse).
Im bardziej jednak niezróżnicowane i atypowe są komórki, które tworzą warstwę keratynową, tym bardziej zbita i gruba jest leukoplakia. Jest ciągle ważne stwierdzenie, że leukoplakia nie jest chorobą, lecz tylko objawem, polegającym na istnieniu białych plam na powierzchni zewnętrznej szyjki, oraz że nie jest określeniem anatomopatologicznym, lecz tylko klinicznym.
Schiller zaproponował zamianę określenia ?leukoplakia” na leukokeratoza lub leukoparakeratoza (procesy morfopatologiczne, leżące u podstawy tych zmian).
Topograficznie zapisuje się liniami skośnymi z góry w dół i od strony prawej w lewo, co daje zarys liniowy ciągły.