Powstaje jako powikłanie zapalenia błony śluzowej macicy lub zaka­żenia połogowego; podobnie przedstawia się ostre zapalenie szyjki, po­wstające wtórnie, po poronieniowym zapaleniu błony śluzowej macicy.

Najczęściej jest ono spowodowane paciorkowcem lub gronkowcem i przybiera postać ropną lub włóknikowo-ropną. Błona śluzowa szyjki jest bardzo przekrwiona, pokryta wydzieliną ropną lub włóknikowo-ropną, spływającą także z ujścia zewnętrznego.

W przypadku zakażenia bakteriami beztlenowymi powstaje zapalenie typu zgorzelinowego lub obrzękowego (Burt i wsp , 1955), o przebiegu szczególnie ciężkim. Na bardzo przekrwionej i obrzękniętej powierzchni szyjki i pochwy zjawiają się małe pęcherzyki, zawierające cuchnące pę­cherzyki gazu. Pęcherzyki ulegają owrzodzeniu, a powierzchnia pokrywa się nalotem włóknikowo-ropnym, koloru popielatozielonkawego. Owrzo­dzenia małe mogą zlewać się w duże i głębokie ubytki, pokryte złogami martwiczych tkanek. Z ujścia zewnętrznego ścieka, samoistnie lub pod uciskiem, brudny cuchnący płyn.

W przypadkach, w których ostre zapalenie śluzówki szyjki jest wtórne zakażeniu śluzówki jamy macicy, śluzówka szyjki jest niekiedy tak obrzęk­nięta, że uwypukla się przez ujście zewnętrzne szyjki w postaci owocu jeżyny.

Wprowadzenie leczenia antybiotykami bardzo zmieniło wygląd oraz przebieg ostrych stanów zapalnych szyjki. Zastosowanie prawidłowego leczenia antybiotykami, po wykonaniu badań bakteriologicznych i anty­biogramów, spowodowało, że obecnie spotyka się raczej pierwsze okresy, przekrwienno-nieżytowe, tych stanów zapalnych, natomiast rzadko docho­dzi do rozwoju postaci ropnych lub zgorzelinowych.