Marzec 26th, 2012 
admin Zapalenia szyjki macicy, zwane Cervicitis, dzielimy w zależności od ich przebiegu na ostre i przewlekłe. Wśród zapaleń przewlekłych spotyka się także zapalenia swoiste. Ostre zapalenia występują stosunkowo rzadko, znacznie częściej spotyka się zapalenia przewlekłe szyjki.
Zapalenia szyjki są następstwem szerzenia się procesu zapalnego raczej z pochwy niż z jamy macicy. Czynniki etiologiczne mogą być mechaniczne, fizyczne, chemiczne i biologiczne.
Spośród czynników mechanicznych najbardziej charakterystyczny jest uraz spowodowany ekscesami seksualnymi; w ten sposób jest rozpatrywane zapalenie pochwowo-szyjkowe poślubne oraz w przypadku częstej zmiany partnera seksualnego.
Jeśli chodzi o czynniki fizyczne, to najczęstszą przyczyną jest napromieniowanie; stosowanie lecznicze radu w obrębie szyjki lub inne postacie radioterapii powodują wystąpienie dystroficznych stanów zapalnych szyjki macicy, o przebiegu przewlekłym.
Wśród czynników chemicznych należy wymienić środki stosowane w postaci irygacji antykoncepcyjnych lub antyseptycznych.
Na ogół we wszystkich przypadkach zapalenia szyjki macicy i pochwy czynnikami biologicznymi są różnego rodzaju bakterie; najczęściej wikłają one przebieg zapaleń szyjkowo-pochwowych, wywołanych przez inne czynniki; istnieją jednak przypadki, w których czynniki bakteryjne stanowią pierwotną przyczynę rozwoju zapalenia.
Do I kategorii zalicza się drobnoustroje, istniejące zwykle w pochwie, w postaci saprofitów (gronkowce, enterokoki, pałeczka okrężnicy, bakterie pseudobłonicze), które stają się chorobotwórcze na błonie śluzowej uszkodzonej, urazowo zmienionej.
Napromienianie lub rozmaite środki chemiczne podtrzymują i powodują rozszerzanie się objawów zapalnych.
Spośród bakteryjnych zapaleń szyjki, spowodowanych zarazkami chorobotwórczymi, które skądinąd dostały się w obręb szyjki, są charakterystyczne zapalenia, powstałe wskutek zakażeń wenerycznych (gonokokowe, kiłowe), lub zapalenia szyjki, które po zapaleniu połogowym, poporodowym, łub po poronieniu są spowodowane zwykle paciorkowcem hemolizującym, a niekiedy beztlenowcami. Znacznie rzadziej mamy do czynienia z zapaleniem szyjki błonicznym, jako z powikłaniem po anginie błoniczej, lub z zapaleniem gruźliczym, wikłającym gruźlicze zapalenie jajowodu.
Szczególnie często spotyka się zapalenia szyjkowe pasożytnicze, wywołane rzęsistkiem pochwowym (Trichomonas vaginalis) lub grzybicze (Candida albicans). Wyjątkowo rzadko w obrębie szyjki spotyka się promienicę (Actinomycosis) lub bąblowca (Echinococcus).
W niektórych jednak przypadkach stany zapalne szyjki mogą powstawać niezależnie od stanu zapalnego pochwy lub błony śluzowej macicy. Wpływają na to niektóre czynniki miejscowe, które ułatwiają wystąpienie stanów zapalnych na tym obszarze.
Strefa przejścia pomiędzy nabłonkiem płaskokomórkowym i cylindrycznym gruczołowym stanowi, w pierwszym rzędzie, miejsce obniżonej oporności, narażone na przewlekłe owrzodzenia i pęknięcia po rozdarciu szyjki w przebiegu porodów lub poronień. Wskutek podobnych pęknięć kanał szyjki pozostaje ziejący; w związku z tym brak czopu śluzowego, produktu wydzieliny gruczołów szyjkowych, który mógłby przeszkodzić w przenikaniu zakażeń bakteryjnych wzdłuż kanału, zarówno w sposób mechaniczny, jak i poprzez działanie bakteriobójcze.
Zmian/ na szyjce są ponadto ułatwione pęknięciem krocza i zwiotczeniem aparatu zawieszającego macicę, po przebytych ciążach i porodach; powodują one powstanie mniej lub bardziej wyrażonego obniżenia bądź wypadania, w wyniku czego następuje inwazja flory bakteryjnej z odbytnicy.
Zjawieniu się nadżerek i wtórnych stanów zapalnych szyjki sprzyja również wywinięcie śluzówki gruczołowej kanału szyjki na zewnątrz. Zjawisko to jest wtórne, spowodowane uszkodzeniem szyjki, gdy uszkodzony nabłonek płaskokomórkowy zostaje pokryty błoną śluzową gruczołową; podobny stan może jednak rozwinąć się niezależnie od uszkodzeń szyjki, w przypadkach rozrostu hormonalnego błony śluzowej. Błona śluzowa wewnątrzszyjkowa wywinięta, będąc bardziej krucha, stanowi miejsce szczególnie podatne na liczne urazy, działające w obrębie szyjki. W związku z tym zasługuje na uwagę twierdzenie, że ?istnieją szczepy bakteryjne, które nie lubią nabłonka płaskokomórkowego pochwy, natomiast z łatwością usadawiają się na nabłonku wewnątrzszyjkowym” (R. Popa).
Czynniki konstytucjonalne, niektóre stany niedorozwoju lub infantylizm narządów rodnych, ułatwiają także powstawanie ubytków na szyjce, szczególnie wówczas, gdy są połączone z zaburzeniami, np. hormonalnymi, lub z niedoborem witaminy A.
Inwolucja nabłonka szyjkowego, związana z przejściem menopauzy i późnym wiekiem, jest również często odpowiedzialna za powikłania zapalne, które rozwijają się w obrębie szyjki (cervicokolpitis senilis).
Szyjce macicy, będącej pierwszą barierą na drodze zakażenia bakteryjnego narządów rodnych, przypisuje się rolę migdałków narządów rodnych i miednicy.
Wreszcie procesy zapalne szyjki powodują powstawanie zaburzeń dy- stroficznych i dysplazji, co z kolei ułatwia utrzymywanie się stanu zapalnego i zakażenia. W ten sposób powstaje błędne koło: zapalenie powoduje dysplazję nabłonka, która z kolei podtrzymuje zapalenie.
Znaczenie stanów zapalnych szyjki polega więc na tym, że prowadzą one do zjawienia się procesów dysplastycznych. Jak będzie omówione szerzej, w związku z etiopatogenezą raka szyjki, te dysplazję nabłonka szyjkowego spotyka się zawsze w przeszłości chorych z rakiem szyjki. Stąd pochodzi pogląd niektórych autorów, że przewlekłe stany zapalne szyjki oraz dysplazje błony śluzowej szyjki należy uważać za stany przedrakowe.
Posted in 
